Articles
Bonsai Club
Cactus Club
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Il-kultivazzjoni u t-tkattir ta' l-Istapeliadi Il-Familja ta' l-Asclepidaceae hija familja mdaqqsa li fiha madwar elfejn speci. Din il-familja hija maqsuma f'sitt divizzjonijiet, izda llum ahna sa nitkellmu biss fuq l-aktar divizjoni maghrufa u popolari mad-dilettanti tas-sukkulenti. Din hija d-divizjoni ta' l-Istapeliadi li fiha genera bhall-
L-istapeliadi ghandhom reputazzjoni hazina li huma xtieli difficli, ghaliex gieli jmutu f'daqqa wahda minghajr ma jkun hemm ebda raguni li tidher. Fil-fatt huwa veru li dawn huma xtieli aktar difficli mill-medja tax-xtieli sukkulenti ohrajn, izda b'taghrif aktar fuq il-kultivazzjoni taghhom naraw li dawn ma jmutux ghal xejn b'xejn kif forsi nahsbu, imma ghaliex m'gharafniex naghtuhom il-kultivazzoni li jinhtiegu.
Hoodia gordonii
Pseudolithos dodsonii Fis-serra l-ahjar pozizzjoni ghal dawn ix-xtieli hija dik ta' nofs dell. Mela s-serra tal-kaktus li fiha 50% shade cloth hija ideali wkoll ghall-kultivazzjoni ta' l-istapeliadi. Hemm xi eccezzjonijiet: Il-Huernia tkun aktar kuntenta f'post aktar imdellel, filwaqt li l-Edithcolea timxi ahjar u taghmel aktar fjuri f'post aktar xemxi. Bexxa hafifa filghodu meta x-tieli jkunu qeghdin jikbru taghmel il-gid, izda l-bexx qatt m'ghandu jsir filghaxija, ghaliex jekk ix-xtieli jibqghu mxarrbin bil-lejl jistghu jigu attakkati mill-mard tal-moffa. Issa nigu ghall-aktar punt importanti - il-kompost. Dawn kollha huma xtieli li ma jridux ilma zejjed ma' l-gheruq. Mela fil-kompost la ghandna nuzaw hamrija, ghaliex din jista' jkun fiha percentwal qawwi ta' tafal li jista' jqieghel l-ilma tat-tisqija jistaghdar, u lanqas irridu nuzaw ramel fin, ghaliex dan ma jghinx biex l-ilma tat-tisqija jiskula. Il-kompost li nuza jiena huwa tahlita ta' nofs b'nofs potting compost u bocci zghar ta' l-expanded clay. Din it-tahlita nsibha tajba hafna u billi l-ilma tat-tisqija jghaddi malajr, xi zball ta' xi ftit ilma zejjed jew li mhux f'waqtu ma jkollux konsegwenzi koroh. Ma' kull tisqija, li kif ghedna, ssir waqt l-istagun meta x-xtieli jkunu qeghdin jikbru darba fil-gimgha, jiena naghti nofs id-doza ta' fertilizzant li fih it-trace elements. Il-mard li jistghu jimirdu bih l-istapeliadi huwa; l-mard tal-moffa, il-miskta (mussel scale) u l-mealy bug specjalment dak ta' l-gheruq. Hawnhekk irrid nirrepeti li jekk il-kultivazzjoni li naghtu lix-xtieli tkun tajba dan il-mard m'ghandniex narawh. L-iffullar tax-xtieli jiffavorixxi kemm il-mard tal-moffa kif ukoll il-mard ta' l-insetti. Mela x-xtieli ghandhom ikunu spazjati u vventilati kemm hemm bzonn. Kontra l-mard tal-moffa nuzaw xi prodott sistematiku bhall-Benlate li jdum jahdem ghaliex jigi assorbit mix-xitla. Jekk insibu l-mealy bug fl-gheruq irridu nbiddlu l-kompost u narmu l-kompost il-qadim, nahslu u nnaddfu sew il-qsari u l-labels, nahslu l-gheruq b'insetticida addattat u nnixxfuhom ghal xi tlett ijiem u mbaghad nergghu nxettluhom f'kompost gdid. Il-mealy bug li jidher fuq iz-zkuk nittrattawh billi mmissuh b'pinzell irqiq li jkun imxarrab fl-alkohol jew spirtu, u x-xtieli wara nbixxuhom b'xi insetticida sistematiku li jidhol fic-cirkolazzjoni tax-xitla u jibqa' effettiv ghal zmien twil. Bexx b'insetticida sistematiku joqtol ukoll il-mard tal-miskta. Jiena bhala prevenzjoni nbixx il-kollezzjoni tieghi darbtejn fis-sena b'fungicida u b'insetticida sistematiku u mard kwazi ma jkolli xejn.
Caralluma hesperidum Tkattir: L-istapeliadi jistghu jitkattru bil-bicca jew miz-zerriegha. Il-bicciet jittiehdu fl-eqqel tas-sajf meta x-xtieli jkunu qeghdin jikbru. Jekk il-bicca tinqata' mill-ghaksa u jekk l-ghaksa tkun irqiqa, il-gerha m'ghandhiex ghalfejn titnixxef, izda jekk il-qatgha ssir minn nofs iz-zokk, il-gerha trid titnixxef ghal xi gimgha qabel ma nxettluha. Il-kompost li nuza ghal dawn il-bicciet huwa l-istess tahlita bhal tax-xtieli maturi, izda fil-wicc inhalli gholi ta' xi zewg centimetri ta' bocci zghar tal-expanded clay. Meta nxettlu l-bicciet li nkunu hadna dawn ma rridux indeffsuhom fil-kompost. Inwasslu t-truf li ndeffsu sal-expanded clay u nhallu l-bicciet inizzlu huma l-gheruq fil-kompost. Jekk ma naghmlux hekk il-bicciet jistghu jithassru waqt li qeghdin irabbu l-gheruq jew anke jistghu jithassru mata digŕ jkunu qabdu.L-istapeliadi jistghu jitnisslu miz-zerriegha wkoll. Kull zerriegha jkollha troffa xaghar fit-tarf, qisu paraxut. Kif din iz-zerriegha tohrog mill-mizwet b'dan ix-xaghar ittir ma' l-anqas ziffa u din hija r-raguni ghala z-zerriegha ta' l-istapeliadi hija difficli biex tingabar u ma tantx insibuha offruta fil-katalgi. Qabel ma nizirghu z-zerriegha din it-troffa xaghar irridu nnehhuha. Minhabba li z-zerriegha ta' l-Asclepiadaceae m'ghandhiex hajja twila, z-zerriegha l-ahjar li tinzera' malajr u mhux aktar tard minn sena minn meta tingabar. Jiena nuza l-istess tahlita ta' kompost li semmejt qabel u z-zerriegha nizirghuha wahda, wahda b'xi pinzetta u npogguhom xi centimetru 'l boghod minn xulxin. Din iz-zerriegha trid tinzera' wieqfa bix-xifer 'l isfel imdahhal gol-kompost sakemm iz-zerriegha kwazi tintradam. Jekk iz-zerriegha tinzera' ghac-catt, din meta tnebbet l-gherq jobzoqha 'l fuq u z-zerriegha tinxef minghajr ma taqbad. Il-qsari taz-zerriegha ghandhom jitpoggew go xi cold frame fil-frisk fejn ix-xemx ma tilhaqhomx. Meta mbaghad ix-xtieli jikbru nistghu npogguhom go xi serra, izda t-traspjantar ta' dawn ix-xtieli zghar ghandna nhalluh ghar-rebbiegha ta' wara meta mbaghad nistghu nxettluhom wahda wahda fil-qsari. Nispera li b'dan it-taghrif ikollna anqas telf ta' dawn ix-xtieli u ghalhekk ikollna cans ahjar li ingawdu l-fjuri ezotici li jaghmlu dawn ix-xtieli li huma fost l-isbah li nsibu fis-sukkulenti.
L-ewwel magazine tal-Kaktus u Sukkulenti ohra L-aktar magazine antik li ghadu jigi ippubblikat regolarment u dedikat kompletament ghall-kaktus u s-sukkulenti l-ohra huwa l- Cactus and Succulent Journal Dan ippubblikat fl-Istati Uniti u ilu johrog 73 sena. Fil-bidu kien johrog 6 darbiet fis sena, izda ghal dawn l-ahhar 52 sena bdew jippubblikaw 4 hargiet fis-sena biss. Fil-librerija ta'l-Ghaqda nsibu numru ta'volumi ta' dan il-magazine interessanti.
Donated by the Cactus & Succulent Society visit Cactus and Succulent club website |
|
