Hand rearing tal-kanarini

by Marco Micallef

Kif ghandu jinzaqq fellus ghadu jfaqqas

Hand Rearing huwa terminu li jintuza meta ghasfur li jkun ghadu fil-bejta jigi mzoqq min – nies. Nistghu niddefenuh bhala zaqq artificjali. Dan it-tip ta’ zaqq jista’ jibda mill-ewwel jum ta’ hajja ta’ l-ghasfur izda b’possibilta’ skarsa ta’ success. L-ahjar pero’ huwa li l-flieles ikollhom allinqas dawk is-sitta, sebghat ijiem.

Tajjeb ukoll li nkunu nafu illi dawk il-kanarini li jittellghu bil- hand rearing, ikunu ghasafar li ma jkunux mija fil-mija b’sahhithom u jistghu jimirdu aktar facilment. Dan ghaliex il-genituri, qabel ma jghatu l-ikel liz-zghar, jzommuh ftit hin gewwa l-hawsla u hemmehekk l-ikel jittrattab u jithallat mas-saliva li minnha nfisha fieha hafna sustanzi. Dan jigri specalment matul l-ewwel jiem tan-novelli. Fil-hawsla tal-kanala hemm hafna juices li jaghmlu l-ikel li jkun ser jinghata liz-zghar iktar digeribli. Minhabba f’hekk ir-ragel, li m’ghandux l-istess juices bhal m’ghanda l-mara, ma jzoqqx liz-zghar matul l-ewwel jiem. B’hekk narawh izoqq lill-mara biex imbaghad izzoqqhom hi.

Il-hand rearing iggib maghha irbit ghaliex trid tibda minn kmieni filghodu u titkompla sa ma jidlam. B’hekk dak li jrabbi jkun irid ikun dejjem prezenti jew jitlob l-ghajnuna ta’ xi familjari. Jekk wiehed ikun jista’ tajjeb li jevita l-hand rearing. Dan tista’ taghmlu billi taghti iz-zghar lil xi kanala ohra li faqqset fl-istess zmien. Izda jekk dan ma jkunx possibli, kif darba gara lili, dawn huma ftit pariri li tajjeb li wiehed isegwi.

Flieles ta’ ftit jiem

Il-bejta biz-zghar ghandha tittpogga f’gagga shuna (hospital cage). Jekk iz-zghar ikunu ghadhom ma bdewx itellghu r-rix importanti li wiehed jghatti l-bejta b’naqra tajjar. Jekk il-kanala tkun toqghod fuq iz-zghar imma ma zzoqqhomx, wiehed jista’ jhalli il-kanala ssahhanhom u meta jkun wasal il-hin taz-zaqq tohodhomlha ghal ftit biex imbaghad terga’ tpoggilha l-bejta f’postha, izda jrid joqghod attent li l-kanala ma tkunx xi wahda li taffighom jew toqtolhom.

Meta n-novelli jkunu ghadhom fl-ewwel jiem ta’hajja jista’ jintuza zokk ta’ sulfarina biex jinzaqqu. Meta jkollok hafna x’izzoqq tista’ tuza siringi zghar li jhaffu x-xoghol. Biex tkun zaqqejt b’mod tajjeb, ic-cirkonfernza tal-hawsla trid tkun id-doppju tan-normal. Wara li l-ikel jigi digerit, li normalment jigri wara siegha u nofs, iz-zghar iridu jergghu jinzaqqu. Meta z-zghar jtellghu r-rix u l-hawsla ma tibqax tidher huwa importanti li ma jigux imzoqqijin iz-zejjed ghaliex anke meta jkollhom il-hawsla mimlija jhobbu jibqghu jaghjtu ghall-ikel.

Biex jinzaqqu n-novelli wiehed jista’ juza softfood mizjud b’likwidu biex jigi mmerraq, specjalment fl-ewwel jiem ta’ zaqq. Ma’ l-ilma tajjeb li jizdied ftit juice tat-tuffieh. Madwar it-tmintax – il jum jistghu jigu mqaxxra xi zrieragh li jigu mghafga mas-softfood.

Flieles ta’ madwar gimgha

Il-vantagg li trabbi ghasafar, minn mindu jfaqqsu, b’dan il-mod huwa li fl-ahhar se tispicca b’knarini mansi hafna. Izda jekk tibda zzoqq il-kanali meta jkunu digia’ tellghu r-rix u lesti biex jitilqu l-bejta tista’ ssib xi problemi ghaliex in-novelli ma jifthux halqhom malajr.

Source: “The ultimate Encyclopedia of caged and aviary birds” of David Alterton, Anness Publishing Limited, London, 2000

Reference: “ Enciclopedia dei Canarini” of Vittorio Menasse, De Vecchi Editore, Milano, 1988

Donated by Marco Micallef