Articles
BBA Club
MCBA Club
MCBA Junior Club
Competition
House of Crests
|
|
|
|
|
|
|
|
Genetikaminn Joseph MilanesL-ghasafar kollha jafu l-origini taghhom lill-unjoni tal-isperma li jipproduci r-ragel mal-bajda tal-mara. Dawn ic-celloli riproduttivi jinghaqdu flimkien biex jiffurmaw cellola wahda. Din ic-cellola gdida jkollha go fiha l-fatturi kollha tal-ghasfur. Nofshom gejjin mir-ragel u n-nofs l-iehor mill-mara. Meta c-cellola tibda tizviluppa, din tinqasam fi tnejn, umbaghad f’ erba, fi tmienja, ecc. Din id-divisjoni w irduppjar ikomplu b’ tali mod li meta jifforma l-gisem tal-fellus ikun ha nofs l-eredita’ tieghu minn missieru u n-nofs l-iehor minn ommu. Gol-isperma tar-ragel u l-bajda tal-mara hemm igsma zghar u hajjin li jghidulhom kromozomi. Go l-isperma w il-bajda, hemm numru ndaqs minn dawn il-kromozomi. Meta l-isperma tar-ragel u l-bajda tal-mara jinghaqdu biex jghamlu cellola gdida, din ic-cellola jkollha numru doppju ta’ kromozomi minn daqk li normalment jeziztu fl-isperma tar-ragel jew fil-bajda tal-mara. Il-kromozomi go din Ic-cellola gdida insibuhom f’ pari. Kull par ikollu kromozoma minn tar-ragel u l-ohra minn tal-mara. Waqt li t-tkabbir ta’ din l-unjoni jkompli, dawn ic-celloli jibdew jinbidlu biex jiffurmaw ghadam, laham (muskoli) w organi interni.Il-geni huma dik il-parti tal-kromozomi gewwa n-nukliju tac-cellola li jinfluwenza xi karatru jew karatri partikolari. Dawn il-geni jingarru f’ forma ta’ pari fuq il-kromozomi, wahda minn kull par ta’ kull genitur. L-assocjazjoni taz-zewg pari tal-geni goc-celloli tal-gisem ma jirrizulta f’ l-ebda tahliet ta’ dawn il-geni. Il-geni, fi kwalunkwe wahda mic-celloli, jistghu jkunu l-istess jew differenti. Ghalhekk iz-zewg settijiet ta’ geni jistghu jkunu komplimentari jew opposti. B’ dan irrid infisser li dawn jistghu jirinforzaw il-xulxin rigward dawk il-karateristici li huma jinfluwenzaw. Inkella wiehed minhom jista jkun dominanti. F’ kas ta’ gene dominanti, dawk il-karateristici li dan jeffettewa jkunu visibli waqt li l-inflwenza tal-gene l-iehor fuq l-istess karateristici ma jkunux espressi. Dawn il-geni (jigifieri dawk li ma jkollomx il-karateristici taghhom jidru) huwa maghrufa bhala l-geni recessivi. Dak l-aghsfur li juri l-effett ta’ gene dominanti xorta wahda jkun igorr il-gene ricessiv. Il-gene ghall-karatru partikolari, bhal per ezempju l-kulur, jista fi stadju wiehed ikun dominanti waqt li f’ iehor ikun ricessiv. Jikk niehdu bhala ezempju l-amorini, f’ dawn l-aghsafar il-kulur ikhal huwa dominanti ghall-abjad, f’ dan il-kas l-ikhal ikun il-kulur espress (dak li jider). Izda il-kulur ikhal issir ricessiv meta dan l-aghsfur jitlaqqa ma aghsfur iehor ahdar u l-frieh ta’ dan it-tluq johorgu hodor. Izda l-gene tal-abjad fl-ewwel tluq u dak tal-ikahal fit-tieni, ma jintilfux jew jithaltu bl-ebda mod. Dawn il-kuluri jkunu prezenti fil-frieh taht forma ricessiva. Dawk il-karateristici li dawn il-geni jinflwenzaw jergghu johorgu malli jitlaqghu ma ohrajn bhalhom go celloli ohra tal-gisem ta’ xi aggsfur iehor li jkunu risponsabli ghal istess karattru. Go aghsfur ikhal li jkun igor l-abajd, nofs in-nisel tac-celloli jkollhom fuqhom il-gene ikhal u in-nofs l-iehor dak abjad. Il-geni ma jithaltux. Meta wiehed illaqqa zewg ghasafar kohol li jgorru kulur abjad, parti mill-frieh johorgu bojod ghal kemm il-genituri jkunu t-tnejn kohol. Il-geni jistghu jahdmu indipendentement minn dawk li jkunu responsabli ghall-kulur principali. Dan huwwa il-kagun ewlieni tal-kulur varigat fil-ghasafar.
|
|
